DUURZAAMHEID, MILIEU EN CIRCULARITEIT
Op naar een energieneutrale samenleving
Als we het bij KlokHolding hebben over duurzaamheid, bedoelen we - naast duurzame bedrijfsvoering en duurzame inzetbaarheid van mensen - meestal integrale duurzaamheid, opgedeeld in 4 thema’s: klimaatadaptatie, biodiversiteit, energietransitie en circulair bouwen. Niet alleen heel actueel, ook heel belangrijk. Daarom hebben we in 2020 twee mensen vrijgemaakt om zich met deze thema’s bezig te houden. In dat verband is ook mooi te vermelden dat Cécile van Oppen, co-founder bij Copper8, sinds eind 2019 lid is in onze Raad van Commissarissen. Zij is met recht te zien als expert op het gebied van circulariteit en duurzaamheid.
Thijs Pleijhuis is duurzaamheidsmanager sinds 1 januari 2021 en Timo Buma, technisch ontwikkelaar bij de divisie Wonen, ondersteunt hem. Thijs: “We hebben goed nagedacht over wat we nu eigenlijk verstaan onder duurzaamheid en hoe we dat containerbegrip beter vorm kunnen geven.”
De ambitie is om voor 2021 een duurzaamheidsagenda op te stellen.
“Er is binnen de organisatie een gezamenlijk belang ontstaan, waarbij de neuzen dezelfde kant op staan en we er ook concreet op in kunnen zetten. Samen met de opdrachtgevers en de comakers.”
Timo Buma
MILIEU-IMPACT VERLAGEN
In de gehele branche is er de laatste jaren meer aandacht voor duurzaamheid en circulariteit. Wij hebben dat omarmd. Het uiteindelijke doel van alle stappen die we zetten op het gebied van duurzaamheid is de milieu-impact verlagen. Dat kan door middel van het reduceren van de CO2-uitstoot. Iedere ontwikkeling die daaraan bijdraagt is een goede ontwikkeling. We hebben een methodiek waarmee we onze CO2-uitstoot berekenen in relatie tot de omzet.
We hadden de doelstelling om van 2015 tot 2020 10% reductie te behalen. Die doelstelling hebben we met 20% reductie ten opzichte van de omzet ruimschoots behaald. Vanaf 2021 gaan we kijken of ons ambitieniveau nog scherper kan. Ook op het gebied van materiaalgebruik houden we rekening met duurzaamheid. Bijna alle materieel en gereedschap zijn elektrisch, ook de nieuwe torenkraan.
MEE BEWEGEN
De technieken en ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid gaan heel hard. We zijn er voortdurend mee bezig, maar we realiseren ons ook dat we mogelijk met de kennis van nu andere keuzes zouden maken dan 2 jaar geleden. En over drie jaar is het waarschijnlijk weer anders. Toch heeft wachten geen zin: wij bewegen mee en geven duurzaamheid steeds meer en breder een plek in het ontwikkelproces. Nieuwbouwwoningen leveren we al gasloos en energiezuinig op, voor bestaande woningen volgen we de ontwikkelingen op de voet en ontwikkelen we waar mogelijk zelf duurzame concepten. Waar we in het verleden nog vaak vooral keken naar het duurzaamheidsaspect van producten, kijken we nu naar projecten in hun totaliteit: naar duurzaamheid op wijkniveau, de infrastructuur, de manier van omgaan met klimaatadaptatie, biodiversiteit, grondwater, hittestress, enzovoort. CIRCULAIR BOUWEN
We willen extra inzetten op circulair bouwen en voor dit thema in de kopgroep zitten. In de projecten die we voor ABN-AMRO realiseren, bouwen we al volledig circulair. Dat wil zeggen dat we de grondstoffen en materialen die al in het huidige gebouw zitten zoveel mogelijk hoogwaardig hergebruiken. Op deze manier sluiten we de kringloop zo lokaal mogelijk en geven we materialen een tweede leven zonder dat deze materialen gelijk gerecycled worden of als afval wordt gezien. Ook maken we in die projecten gebruik van producten die minder CO2 uitstoten en biobased producten, zoals pallets die we weer uit elkaar kunnen halen voor hergebruik in bijvoorbeeld een plantenperkje, lijm voor vloeren waarbij we de lijm gemakkelijk weer los kunnen maken of meubels die gerecycled zijn. Voor KlokGroep stellen we als doel dat we eind 2023 twee volledig circulaire projecten hebben gerealiseerd.
DUURZAAMHEID IN ONZE CONCEPTEN
Ook in onze woonconcepten zoeken we altijd naar mogelijkheden om ze zoveel mogelijk duurzaam en circulair te maken. De Optimaat is daarvan het mooiste voorbeeld. Die is volledig van hout, ook de verdiepingsvloeren, en volledig demontabel. De winning en productie van hout als grondstof is energiezuinig, en heeft een zeer lage CO2-emissie ten opzichte van bouwmaterialen als beton, staal en kunststof. Doordat hout CO2 opneemt, draagt het zelfs bij aan de CO2-reductiedoelstellingen die opgenomen zijn in het Energieakkoord. De Optimaat kan als geheel hergebruikt worden op een andere locatie. Daarnaast is het mogelijk om bouwcomponenten afzonderlijk te vervangen. Hiermee wordt de levensduur verlengd en afval gereduceerd. Hij is heel snel neer te zetten, in maar 12 hijsbewegingen, en dus is er weinig CO2-uitstoot tijdens de uitvoering en minder overlast voor de omgeving. De Optimaat is bovendien in de fabriek gemaakt onder goede condities wat een hogere kwaliteit oplevert en ook zorgt voor minder CO2-uitstoot.
PREFABRICEREN EN AFVAL VERMINDEREN
Doordat we steeds meer prefab elementen toepassen in onze projecten, verminderen we de uitstoot van stikstof op de bouwplaatsen. Ook brengen we daardoor veel minder afval naar de bouwplaatsen. Daar richten we de milieustraten doordacht in met 6 of 7 verschillende containers en daardoor wordt het voor iedereen steeds meer zichtbaar dat we bewust bezig zijn met het verminderen van de afvalstroom. Om dezelfde redenen worden onze benodigdheden voor op de bouwplaats nu geleverd in kratten met statiegeld, in plaats van in kartonnen dozen.
BIODIVERSITEIT EN HEMELWATER
Op het gebied van klimaatadaptatie en biodiversiteit houden we bij projecten die wij ontwikkelen altijd rekening met wetgeving. Niet alleen omdat het moet, maar ook omdat we willen dat de generatie na ons ook nog een fijne plek heeft om te wonen. In onze nieuwbouwprojecten is in de voorbereiding veel aandacht voor natuur-inclusiviteit. Veel gemeenten vinden dat een belangrijk onderwerp, al blijft de inzet vaak nog beperkt tot nestkasten.
We bekijken daarnaast waar het regenwater naartoe kan gaan, leggen wadi’s aan en koppelen de hemelwaterafvoeren af. Vaak treffen we infiltratievoorzieningen in de grond, waarmee we wateroverlast tegengaan. Hiermee wordt het water opgevangen en infiltreert het langzaam in de bodem in plaats van in het riool. We maken meer gebruik van waterdoorlatende bestrating, zodat wateroverlast en droogte beter gereguleerd kunnen worden. Uiteraard passen we dit soort oplossingen ook toe in het Tuinklaar-concept.
DUURZAAM VERWARMEN
Voor het koelen en verwarmen van woningen en appartementengebouwen passen we het liefst zo duurzaam mogelijke energiesystemen toe. Zelf zijn we bezig met de introductie van energiezuinige warmte- en koudenetten in onze projecten. In steeds meer projecten werken we met stadsverwarming. Hoewel wij daar als opdrachtnemer vaak geen invloed op hebben, vinden we het een goede ontwikkeling. In 2020 zijn alle 115 woningen in het nieuwbouwproject De Stadstuin in Nijmegen bijvoorbeeld voorzien van stadsverwarming. Hiermee kunnen de woningen verwarmd en voorzien worden van warm water zonder gebruik van gas, door gebruik te maken van restwarmte van bijvoorbeeld elektriciteitscentrales.
FSC- EN PEFC-CERTIFICERING
In 2020 hebben we een aanvraag ingediend om naast FSC ook de PEFC-certificering voor hout te verkrijgen. PEFC is in Nederland minder bekend, maar wereldwijd juist veel groter. Het internationale PEFC keurmerk garandeert dat hout- en papierproducten afkomstig zijn uit een duurzaam beheerd bos en dat het bos in stand blijft. Door deze extra certificering zorgen we ervoor dat we meer duurzaam hout kunnen afnemen, want sommige keukenleveranciers bijvoorbeeld werken alleen met FSC of juist alleen met PEFC.
DEELNAME AAN DUURZAME INITIATIEVEN
KlokHolding is in 2020 lid geworden van Madaster, een platform dat materiaalpaspoorten voor woningen maakt met informatie over waar de materialen vandaan komen en wanneer en waar ze toegepast zijn. Daardoor weten we, als we over een aantal jaren woningen gaan demonteren, welke materialen daaruit vrijkomen zodat we die weer toe kunnen passen bij nieuwe projecten. De samenwerking met Madaster biedt ons de mogelijkheid om materialen een identiteit te geven, waardoor grondstoffen steeds weer hergebruikt kunnen worden.
Ook zijn we lid van Cirkelstad Nijmegen. Dit netwerk is erop gericht om bedrijven en organisaties in de regio verrassende groei- en ontwikkelmogelijkheden te bieden rondom het thema circulaire economie. Wij zijn hierin een van de kartrekkers. Klimaat Adaptatie Strategie (RAS) voor de regio Rijk van Nijmegen en Land van Maas en Waal, omdat we klimaatadaptie en de toepassing van biobased producten belangrijk vinden. We nemen deel aan de Regionale We zijn de enige marktpartij die lid is van dit platform, naast gemeentes en corporaties.
Ten slotte is onze commercieel directeur, Fons van de Klok, lid van de circulaire raad van het Rijk van Nijmegen.
WATERSTOFAUTO
Ook op het gebied van mobiliteit kijken we steeds meer naar duurzaamheid. In ons wagenpark zetten we steeds meer elektrische auto’s in en in 2020 hebben we zelfs als experiment een waterstofauto ingezet. Waterstof is zeer milieuvriendelijk, de enige uitstoot is waterdamp. In 2020 hebben wij ook het mobiliteitsbudget geïntroduceerd. Medewerkers kunnen kiezen voor een eigen vast budget en regelen zelf vervoer. Als zij kiezen voor milieuvriendelijke mobiliteit (elektrisch, fiets of openbaar vervoer) krijgen zij een hoger persoonlijk budget ter beschikking. Op deze manier hopen wij duurzame mobiliteit te promoten.
WETGEVING
In 2020 hebben we ons voorbereid op de nieuwe eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG).
Voor alle nieuwbouw, zowel woningbouw als utiliteitsbouw, geldt dat de vergunningaanvragen vanaf 1 januari 2021 daaraan moeten voldoen. Die eisen vloeien voort uit het Energieakkoord voor duurzame groei en uit de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD).
Wij onderschrijven het belang daarvan en vinden het een goede zaak dat er vanuit de overheid aandacht voor is, want deze eisen zetten heel bouwend Nederland op scherp om er met z’n allen voor te zorgen dat we stappen zetten op het gebied van energieneutraal bouwen.
Daarnaast moeten we voldoen aan de wet MPG (MilieuPrestatie Gebouwen). De MPG geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een gebouw worden toegepast. Het gaat hierbij om nieuwe kantoorgebouwen (groter dan 100 m²) en om nieuwbouwwoningen. De grenswaarde van de milieubelasting was 1,0 per vierkante meter. Dat gaat in 2021 naar 0,8 per vierkante meter. Onze woonconcepten, vooral BaseHome en Optimaat voldoen ruimschoots aan deze wetgeving. Wonivo voldoet er net aan, maar dat concept zijn we nog aan het doorontwikkelen.